به بهانه روز جهانی ساعت زمین؛ ادای احترام به زمینی که در عین ناملایمتی انسان‌ها، همچنان بخشنده است

جارستان : در حالی امسال در دنیا به احترام زمین، چراغ‌های خود را یک‌ساعت خاموش می‌کنند که بشر همچنان اقدامات تخریب‌گر خود علیه طبیعت را ادامه می دهد؛ دستکاری در طبیعت موجب افزایش دمای کره زمین شده و نفس‌های آن به شماره افتاده است، به گونه‌ای که بر اساس اعلام‌های جهانی، اگر این روند متوقف نشود حدود یک‌سوم مزارع کشاورزی و مراتع دام‌ها در جهان تا پایان قرن جاری میلادی برای تولید مواد غذایی نامناسب خواهند شد.

ساعت زمین، شهروندان یک کشور چراغ‌ها و سایر دستگاه‌های الکتریکی غیر ضروری خود را به مدت یک ساعت خاموش می‌کنند و آرمان نخست این حرکت جهانی آن است که سازگاری با تغییرات آب و هوایی به مصرف محتاطانه انرژی نیاز دارد.

این رویداد برای اولین بار در سیدنی استرالیا و با همکاری صندوق جهانی طبیعت (wwf) در حالی برگزار شد که نزدیک به ۲.۲ میلیون نفر در آن شرکت کردند و چراغ‌های غیر ضروری خاموش شد. متعاقب آن، شهرهای دیگر دنیا نیز به این رویداد پیوستند و به این صورت بود “زمین” روزی را به نام خود در تقویم‌ها از آن خود کرد و در این روز که آخرین شنبه ماه مارس است، به پاس قدردانی از زمین و ارزیابی آنچه که بشر بر روی کره زمین انجام داده است، چراغ‌ها خاموش خواهد شد.

در اولین سالگرد ساعت زمین در سال ۲۰۰۸ با شرکت ۳۵ کشور و ۴۰۰ شهر در تمامی ۷ قاره در ۲۸ مارس از ساعت ۲۰ تا ۲۱ برگزار شد. بسیاری از نمادهای شهری به مدت یک ساعت در خاموش فرو رفتند.

نتایج بررسی‌ها در این سال نشان داد که با یک ساعت خاموشی، مصرف برق به میزان ۷۳,۳۴ مگاوات کاهش یافت که این میزان معادل ۴۱,۶ تن دی اکسید کربن است.

این اعداد به یادمان می آورد که با دور شدن از انرژی‌های پاک و توسعه استفاده از سوخت‌های فسیلی در زندگی روزمره و صنایع به چه میزان به حیات کره زمین آسیب وارده کرده‌ایم و در این میان وضعیت مخاطرات زیست محیطی به دلیل عدم مدیریت و برنامه‌ریزی، امروزه به شرایط بحرانی و فوق بحرانی رسیده است.

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای با انرژی‌های تجدیدپذیر

بر اساس آمارها میانگین انرژی تابشی خورشیدی بر اساس استانداردهای بین‌المللی، در روز بالاتر از ۳.۵ کیلووات ساعت در مترمربع بوده و این رقم در ایران به طور متوسط حدود ۴.۵ کیلووات ساعت بر مترمربع است.

ایران با آنکه یکی از کشورهای نفت خیز جهان و دارای منابع عظیم گاز طبیعی است، اما به دلیل شدت تابش خورشید در بیشتر نقاط می تواند با بهره‌مندی از انرژی خورشیدی، صرفه جویی قابل توجهی در مصرف سوخت‌های فسیلی داشته باشد که این امر به کشور برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک خواهد کرد.

ایمان احمدی، عضو هیات مدیره انجمن ساتکا در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در تابستان سال گذشته کشور با کسری ۱۳ هزار مگاواتی برق روبه‌رو بود که صنایع نخستین قربانیان آن بودند و دچار ضرر و زیان فراوان شدند. همچنین در سال‌های اخیر و در آینده دچار کسری تراز گاز در کشور نیز هستیم.

وی اضافه کرد: از این رو صنایع فولادی باید دقت کنند که ادامه راه احداث نیروگاه‌های فسیلی نه تنها چاره کسری برق آنها نخواهد بود، بلکه کشور را با کسری بیشتر تراز گاز روبرو خواهند کرد. این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ به میزان ۸۳ درصد از نیروگاه‌های احداث شده، نیروگاه‌های تجدیدپذیر بوده است و این رقم روند دنیا را به خوبی نشان می‌دهد.

افزایش دمای کره زمین

بر اساس گزارش هیات بین دولتی تغییر اقلیم سازمان ملل متحد (IPCC) اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای که موجب گرمایش زمین می‌شوند به شدت مهار نشود، نزدیک به یک سوم مزارع کشاورزی و مراتع دام‌ها در جهان تا پایان قرن جاری میلادی برای تولید مواد غذایی نامناسب خواهند شد.

زمین میلیون‌ها کیلومتر از جنگل‌های خود را از دست داده، رسوبات خاک چندین برابر شده و برداشت آب، ده‌ها برابر افزایش پیدا کرده است.

فعالیت‌های انسان، هوا را بسیار آلوده کرده و لایه اوزون را به شدت آسیب پذیر کرده است. انسان سبب انتشار فراوان جیوه، سرب، کادمیم و فلزات سنگین در سراسر طبیعت شده و استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی و مصرف نسنجیده آن در کنار رشد جمعیت و افزایش گازهای گلخانه‌ای، تخریب لایه اوزون، بارش باران‌های اسیدی، فرسایش خاک، شروع بیماری‌های خطرناک و جدید، فقر و بسیاری موارد دیگر، زندگی نسل‌های آینده را با خطر مواجه کرده است.

اسیدی شدن اقیانوس

اسیدی شدن اقیانوس‌ها به معنی بروز تغییر در مواد شیمیایی تشکیل‌دهنده آب‌های اقیانوس‌ها و همچنین دمای آنها به خاطر وجود دی‌اکسید کربن بیش از حد جو است. این تغییر در مواد شیمیایی، pH آب را پایین می‌آورد. pH آب، میزان اسیدی یا باز بودن آب را نشان می‌دهد و میزان آن بین صفر تا ۱۴ است؛ هرچه pH به صفر نزدیک‌تر باشد، آب اسیدی‌تر و هرچه به ۱۴ نزدیک‌تر شود، “باز”ی بودن آب را نشان می‌دهد.

در طول ۲۰ سال گذشته، pH اقیانوس‌های جهان در نتیجه انتشار دی اکسید کربن ناشی از فعالیت‌های انسانی به جو رو به کاهش است که این امر عامل بروز مشکلاتی عمده برای موجودات زنده دریایی شده است.

گاز دی‌اکسید کربن به طور طبیعی در جو وجود دارد، اما غلظت دی اکسید کربن جو از زمان انقلاب صنعتی افزایش یافته است؛ چراکه انسان‌ها در مقایسه با قبل سوخت‌های فسیلی بیشتری را می‌سوزانند. سوخت‌های فسیلی منبع اصلی دی اکسید کربن به شمار می‌روند. این در حالی است که اقیانوس‌ها به طور مداوم با گازهای محیط وا کنش نشان می‌دهند، ضمن آنکه تا نیمی از دی اکسید کربن جو را جذب می‌کنند.

نتیجه این واکنش افزایش یون‌های هیدروژن در آب و کاهش یون‌های کربنات است. این واکنش همچنین به کاهش pH تا حدود یک دهم واحد منجر می‌شود و این عدد به معنی اسیدی‌تر شدن آب است.

این‌ها واقعیت کره زمین ما است، اما هنوز بخشنده است، پس به پاس این همه بخشندگی به سمت زندگی سبزتر حرکت کنیم.